Pod koniec grudnia ubiegłego roku weszła w życie nowelizacja przepisów regulujących procedurę przyłączenia do sieci energetycznej. Normujący tę kwestię art. 7 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2022 r. poz. 1385; „PE”) rozrósł się o kolejne ustępy, a części z dotychczas obowiązujących ustępów nadano nowe brzmienie. Ze względu na kluczowy charakter art. 7 PE dla rozwoju sektora OZE warto nie tylko pochylić się nad wspominaną nowelizacją, ale również potraktować ją jako pretekst do krótkiego przedstawienia procedury przyłączenia do sieci energetycznej instalacji OZE niestanowiącej mikroinstalacji.
Celem przyłączenia instalacji OZE do sieci elektroenergetycznej jest umożliwienie transportu energii elektrycznej z i do instalacji. Z prawnego punktu widzenia konieczne jest ku temu wpierw uzyskanie przez podmiot przyłączany warunków przyłączenia, a następnie zawarcie umowy o przyłączenie z Operatorem Systemu Elektroenergetycznego („OSE”).
Warunki przyłączenia
Warunki przyłączenia zawierają wymagania techniczne, które muszą zostać spełnione zarówno przez podmiot ubiegający się o przyłączenie, jak i OSE, aby możliwa była realizacja przyłączenia instalacji OZE do sieci elektroenergetycznej. Aby je uzyskać podmiot przyłączany powinien złożyć wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci w przedsiębiorstwie energetycznym, do którego sieci ubiega się o przyłączenie. Wniosek ten zawiera w szczególności oznaczenie podmiotu ubiegającego się o przyłączenie, określenie obiektu, do których energia ma być dostarczana, a także informacje niezbędne do zapewnienia spełnienia wymagań technicznych i eksploatacyjnych określonych w art. 7a PE. Do wniosku należy dołączyć dokumenty wskazane w art. 7 ust. 8d PE jak np. dokument potwierdzający tytuł prawny podmiotu przyłączanego do korzystania z nieruchomości, na której planowana jest inwestycja. Co istotne, w ciągu 14 dni od dnia złożenia wniosku o określenie warunków przyłączenia podmiot przyłączany powinien wnieść zaliczkę na poczet opłaty za przyłączenie do sieci pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. Wysokość zaliczki jest uzależniona od mocy przyłączeniowej określonej we wniosku o określenie warunków przyłączenia i zasadniczo wynosi 30 zł za każdy kilowat mocy przyłączeniowej. W związku z art. 7 ust. 8b PE wysokość zaliczki nie może jednak przekroczyć wysokości przewidywanej opłaty za przyłączenie do sieci oraz kwoty 3 000 000 zł. Po złożeniu wniosku oraz wpłacie zaliczki OSE jest zobowiązany wydać warunki przyłączenia co do zasady w terminie wskazanym w art. 7 ust. 8g PE. Warunki przyłączenia przekazuje się wnioskodawcy wraz z projektem umowy o przyłączenie do sieci. Warunki zachowują ważność przez dwa lata od dnia ich doręczenia i w tym okresie stanowią warunkowe zobowiązanie OSE do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej.
Umowa o przyłączenie
Kolejnym etapem procedury jest zawarcie przez podmiot przyłączany umowy o przyłączenie, w wykonaniu której instalacja OZE zostanie przyłączona do sieci OSE. Postanowienia zawarte w umowie określają m.in. termin realizacji przyłączenia, wysokość opłaty za przyłączenie, miejsce rozgraniczenia własności sieci przedsiębiorstwa energetycznego i instalacji podmiotu przyłączanego, zakres robót niezbędnych przy realizacji przyłączenia, harmonogram przyłączenia, odpowiedzialność stron za niedotrzymanie warunków umowy (w szczególności za opóźnienie terminu realizacji prac w stosunku do ustalonego w umowie) oraz okres obowiązywania umowy i warunki jej rozwiązania, a także – w przypadku instalacji OZE – termin dostarczenia po raz pierwszy do sieci energii elektrycznej wytworzonej w instalacji.
Należy mieć na uwadze, że w stosunku do każdej inwestycji istnieje ryzyko, iż OSE odmówi wydania warunków przyłączenia lub zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej z podmiotem ubiegającym się o przyłączenie z powodu braku technicznych lub ekonomicznych warunków przyłączenia. W takiej sytuacji podmiot ubiegający się o przyłączenie może skorzystać z ustawowego uprawnienia do złożenia wniosku do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o rozstrzygnięcie sporu z OSE dotyczącego odmowy. W wyniku postępowania zainicjowanego wspomnianym wnioskiem organ może wydać decyzję zastępującą oświadczenie woli obu stron w przedmiocie zawarcia umowy o określonej przez siebie treści.
Niemniej, wyżej opisane uprawnienie nie jest jedynym działaniem, które można podjąć w przypadku odmowy przyłączenia instalacji OZE do sieci. Art. 7 ust. 9 PE, o zmienionym ustawą z dnia 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu (Dz.U. z 2022 r. poz. 2687; „Nowelizacja”) brzmieniu, stanowi, że w przypadku gdy przedsiębiorstwo energetyczne odmówi przyłączenia do sieci z powodu braku warunków ekonomicznych, może ono zawrzeć umowę o przyłączenie do sieci, ustalając w tej umowie opłatę za przyłączenie w wysokości uzgodnionej z podmiotem ubiegającym się o przyłączenie do sieci. Należy wskazać, że w związku z Nowelizacją został dodany art. 7 ust. 12 PE, który stwierdza, że jeżeli przedsiębiorstwo energetyczne odmówi zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z ww. przyczyn, musi ono podać w powiadomieniach skierowanych do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki i wnioskodawcy szacunkową wysokość opłaty za przyłączenie wraz z informacją o możliwości zażądania przedstawienia sposobu kalkulacji tej opłaty. Można wysunąć przypuszczenie, że dodany ustęp przyczyni się do ułatwienia i przyspieszenia procesu inwestycyjnego w instalacje OZE oraz pozwoli ograniczyć liczbę składanych przez podmioty ubiegające się o przyłączenie do sieci wniosków o rozstrzygnięcie sporu na podstawie z art. 8 PE. Czas zweryfikuje tę tezę.
